تحلیل گفتمان
فاطمه فروغان گرانسایه؛ امیرسعید مولودی؛ علیرضا خرمایی
چکیده
جنسیتگرایی زبانی از گفتمانهای مطرح در زبان‌شناسی است. درزبان جنسیتگرا، با استفاده از انتخابهای زبانی، سوگیری و گرایش به یک جنسیت دیده میشود. این مهم در آثار غیرایرانی با ابزارهای پیکرهای بهطور گسترده مطالعه شدهاست اما در زبان فارسی کاری پیکرهبنیاد در این زمینه انجام نگرفته است. در اثر حاضر جنسیتگرایی ...
بیشتر
جنسیتگرایی زبانی از گفتمانهای مطرح در زبان‌شناسی است. درزبان جنسیتگرا، با استفاده از انتخابهای زبانی، سوگیری و گرایش به یک جنسیت دیده میشود. این مهم در آثار غیرایرانی با ابزارهای پیکرهای بهطور گسترده مطالعه شدهاست اما در زبان فارسی کاری پیکرهبنیاد در این زمینه انجام نگرفته است. در اثر حاضر جنسیتگرایی زبانی در ساختواژۀ زبان فارسی براساس نظریۀ بیکر (۲۰۰۶، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۷) بهصورت پیکرهبنیاد در نسخۀ دو پیکرۀ همشهری بررسی شدهاست. بدین منظور واژگان حاوی تکواژ مرد و زن بهعنوان نمایندگان جنسیت مذکر و مؤنث با ابزارهای پیکرهای فراوانی و واژهنمایی در نرمافزار اَنتکانک بررسی شدهاند. دادهها پس از ویرایش، ارزشگذاری معنایی شده و با آزمونهای آماری موردمطالعه قرار گرفتهاند. درنهایت اطلاعات حاصل از پیکره شواهدی از وجود جنسیتگرایی در بخش ساختواژۀ زبان فارسی نوشتاری معاصر را نشان میدهد؛ به نظر میرسد در زبان فارسی تمایل به ساخت واژه از تکواژ مرد نسبت به تکواژ زن بیشتر است و در هنگام ساخت واژگان، خصیصههای مثبت با تکواژ مرد و خصیصههای منفی با تکواژ زن بازنمایی میشود. این اثر با مشخص نمودن تظاهر هر جنسیت در زبان فارسی بهنوبۀخود میتواند گوشهای از دیدگاه جامعۀ ایرانی را به هر جنسیت نمایان سازد و از این آسیب اجتماعی جلوگیری نماید.
